4. Licht: Lichtintensiteit
In artikel 2 en 3 hebben we kunnen lezen dat het spectrum van een plantenlamp de effectiviteit van photosynthese bepaald. Een beetje blauw en voldoende rood licht zorgt ervoor dat het proces van plantengroei goed verloopt. Echter, er is nog een factor waar we rekening mee moeten houden :
De lichtintensiteit
Effectiviteit is dus één ding, maar de snelheid waarmee dat gebeurd is een heel ander verhaal. We moeten dus ook zorgen dat er voldoende licht is om de photosynthese op gang te brengen en te houden. Figuur 1 laat dit goed zien :
Uitleg figuur 1: intensiteit
Deze grafiek laat de hoeveelheid licht (intensiteit) zien in relatie tot de groeisnelheid. Een hogere lichtintensiteit staat voor snellere photosynthese en groei totdat het maximum is bereikt : nog meer licht zal dus geen invloed meer hebben op de groei en photosynthese.
Opmerking : deze curve geldt natuurlijk onder ideale omstandigheden bij voldoende aanwezigheid van CO2 en voedingsstoffen.
Genetisch is bepaald hoeveel licht een plant "aankan". We kennen dus lichtbehoeftige planten en planten die bij wat minder licht het ook prima doen. In de natuur zullen de lichtbehoeftige planten vaak groeien in vol zonlicht en de wat minder lichtbehoeftige planten zullen juist in wat schaduwrijker gebied groeien.
Lichtintensiteit in het aquarium versus groei
Op plaats 1 is het meeste licht voorhanden : dicht onder de TL-buizen. De planten (Rotala indica) kleuren rood omdat er voldoende licht is om toe te kunnen met minder groen chlorophyl.
Echter op plaats 2 zien de planten er groener uit. Minder licht betekend voor deze plant meer aanmaak van groen chlorophyl om een beter groeirendement te halen. De lichtintensiteit heeft dus hier een duidelijke invloed op de pigmentstructuur.
In een aquarium neemt de lichtintensiteit af naarmate het licht een langere weg moet afleggen. Er zijn een aantal factoren die dat beïnvloeden :
- afstand lamp tot wateroppervlak
- dekruiten
- kleur en troebelheid water
- soort lamp / wattage / effectiviteit
Figuur 2 laat zien dat de hoeveelheid licht drastisch afneemt naarmate de weg langer wordt. Deze afname heeft een direkte invloed op de plantengroei en voornamelijk op de snelheid van de groei. Hebben we lichtbehoefende voorgrondplanten in het aquarium, dan zullen we moeten zorgen voor voldoende licht op deze waterdiepte om ze nog op een redelijk niveau te kunnen laten assimileren en dus te laten groeien.
Zoals reeds gezegd, zijn er een aantal factoren die de afname van licht beïnvloeden. De volgende waarden zijn een schatting:
Lichtverlies per onderdeel
- afstand tot dekruit: 2 %
- schone dekruiten 5%. Vuile dekruiten : 10 - 15%
- verlies dekruit tot water: 2%
- verlies gekleurd / troebel water: 10 - 20%, en nog meer bij sterkere troebeling.
Helder water en schone dekruiten hebben dus een vrij grote invloed op de hoeveelheid licht de de planten bereikt.
In figuur 2 staan de punten A en B vermeld. Willen we een goede groei blijven houden in dieper water, dan zullen we zoveel licht moeten gebruiken dat we punt B niet bereiken. De photosynthese wordt op punt B sterk verminderd en plantengroei zal zeer langzaam plaats vinden. In zo'n geval kwijnen deze planten weg.
Voorbeeld van te weinig belichting:
In deze dwarsdoorsnede zien we een aquarium met een waterhoogte van 62 cm (bakmaat : 130 x 60 x 70(H) cm). De belichting is gedurende 2 maanden op slechts 2 TL-buizen gehouden van elk 36 Watt (TLD 840 / 830). De minder lichtbehoeftige planten zoals Vallisneria spiralis doen het redelijk. Echter de planten op de voorgrond zoals in het kader (Dwerg Amazone plant : Echinodorus Quadricostatus), doen het erg slecht en groeien amper door lichtgebrek. De lichtintensiteit is duidelijk te laag.
Willen we de plant beter laten groeien, dan zal de lichtintensiteit verhoogd moeten worden zodat ook deze plant weer voldoende licht ter beschikking heeft voor photosynthese en groei.
Tot slot
Lichtintensiteit is dus belangrijk. Verlies door dekruiten of waterkleuring, hoogte van de waterkolom of specifieke lichtbehoefte van de plant, bepalen hoeveel licht we nodig hebben.
In artikel 5 gaan we de ideale aquariumlamp bepalen, zodat we in ieder geval het meeste rendement kunnen behalen.