Enkele effecten in de gevarenzone

In artikel 7 hebben we kunnen lezen dat veel licht en weinig beschikbaar CO2 kan leiden tot een hapering van de assimilatie en dat we op die manier in de zogenaamde "gevarenzone" terecht komen. De planten concurreren niet meer met de algen.

Uit artikel 7 komt de volgende figuur

Praktijkvoorbeeld : algen en biogene ontkalking

Een voorbeeldaquarium heeft de volgende waterwaarden:

• pH = 7,4
• KH = 2,0

Volgens de richttabel uit artikel 6, kunnen we beschikken over 2,4 mg CO2 / ltr. Als ondergrens stellen we dat we minimaal 5 mg CO2 nodig hebben. We zitten met deze waterwaarden dus voortdurend in de gevarenzone.

Algen hebben vrij spel en in het ergste geval kan de vrijwel gehele afwezigheid van vrij CO2 in het water leiden tot zogenaamde biogene ontkalking.

Hoe biogene ontkalking eruit ziet, is goed waarneembaar op de volgende foto:

Algen, in dit geval baardalgen, hebben vrij spel omdat het blad van deze Echinodorus sp. niet meer optimaal assimileert. De plant is dus geen voedselconcurrent meer en de algen vestigen zich op het blad.

De witte vlekken zijn ontstaan door biogene ontkalking. Uit het wateroplosbare bicarbonaat worden kooldioxide, water en het niet in water oplosbare carbonaat gevormd :

Ca(HCO3)2 ---> CaCO3 (wit neerslag) + H2O + CO2

Een wit neerslag wordt zichtbaar op het blad en het onstane CO2 wordt weer ter beschikking gesteld. Uiterst nadelig zijn de afname van de KH en de sterke pH stijging (zie verderop) die dit proces met zich meebrengt. Door de biogene ontkalking wordt de waterbalans erg ontwricht.
De carbonaat-neerslag gaat overigens weer in oplossing wanneer er weer voldoende vrij CO2 in het water voorkomt middels CO2-toevoeging, diffusie of anderszins. Voorkom dus een te laag vrij CO2-gehalte in het aquariumwater, zodat slechte gevolgen voor de waterkwaliteit en wellicht de levende have vermeden worden.

Invloed op de pH

Opname van CO2 kan leidt tot een verhoging van de pH. Als we uitgaan van de volgende waterwaarden:

• pH = 6,8
• KH = 4

Dan halen we uit de richttabel van artikel 6 de volgende gegevens:

Die schommelingen zijn overigens normaal en over het algemeen hebben vissen daar geen last van. Het gebeurt immers in een vrij lang tijdsbestek zodat ze zich goed kunnen aanpassen.Als het aquarium dicht beplant is en er voldoende licht beschikbaar is, dan zal het CO2-gehalte zakken. Stel dat het CO2-gehalte na 6 uur belichting gezakt tot circa 5 mg CO2 / ltr, dan is de pH gestegen van 6,8 naar 7, 4 !

Veel CO2-apparaten controleren de pH continu. Zodra de pH gestegen is tot een bepaald punt die men zelf in kan stellen, dan wordt er automatisch CO2 toegevoegd aan het water. Het apparaat zorgt er op die manier voor dat de pH niet eindeloos kan blijven stijgen en er voldoende CO2 beschikbaar blijft voor de planten.