In artikel 6 hebben we kunnen zien dat als we de lichtintensiteit verhogen, er meer CO2 wordt gefixeerd. Het assimilatie-proces wordt versneld en de planten zullen dus harder groeien. Het kan echter zijn dat er te weinig CO2 aanwezig is. In figuur 1 zien we de CO2-fixatie als we 1 TL-buis aanzetten.

In de bovenstaande figuur hebben we 5 mg CO2 / ltr als ondergrens genomen. Beneden deze waarde zal de assimilatie langzamer gaan verlopen of kan zelfs stoppen. Bij 1 TL-buis is er in dit voorbeeld nog niks aan de hand : er blijft voldoende CO2 beschikbaar gedurende de tijd dat de TL-buis brand.

Opvoeren lichtintensiteit: te kort aan CO2

Wanneer we nu echter de lichtintensiteit gaan opvoeren, dan wordt uiteraard de behoefte aan CO2 groter. Figuur 2 laat dat zien:

Door de snellere assimilatie zal de CO2-fixatie ook sneller verlopen. Voeren we geen extra CO2 toe, dan zal de beschikbare hoeveelheid CO2 heel snel teruglopen. De assimilatie blijft normaal verlopen totdat de kritieke grens van 5 mg is bereikt. Op dat moment loopt de CO2-fixatie snel terug en zal de assimilatie gaan haperen en op een laag pitje gaan draaien.

Betekenis gevarenzone: algen

Volgens figuur 2 belanden we na circa 4 uur belichtingstijd in de gevarenzone. Als de assimilatie vertraagt of stopt, dan worden er geen voedingsstoffen meer uit het water opgenomen. De enige organismen die hiervan gaan profiteren zijn de veel minder gevoelige algen. Die profiteren van deze situatie nu de planten geen direkte concurrenten meer zijn.

Eigenlijk heeft op dit moment de verlichting voor plantengroei geen zin meer. We kunnen bij een dergelijk probleem beter dus 1 TL-buis uitschakelen en teruggaan naar situatie zoals beschreven in figuur 1. Of we kunnen extra CO2 gaan toevoeren door middel van een CO2-gasfles of andere manier. Het lage CO2-gehalte is dus letterlijk een beperkende groeifactor geworden.

Een mooie truc: pauze in de belichting

Al langer wordt gebruik gemaakt van de truc om een pauze in de belichting aan te brengen om algengroei te voorkomen of tegen te gaan. Dat algen hier niet tegen kunnen is een fabel. Figuur 2 gaf al aan dat te weinig CO2 de plantengroei vertraagt. Planten kunnen dan niet meer concurreren met algen, en deze algen krijgen vervolgens dus een kans om te groeien. Om niet in de gevarenzone te belanden, kan er dus een pauze worden ingelast zodat het CO2-gehalte weer opgebouwd kan worden. Figuur 3 geeft dat weer :

Als alle andere condities voor plantengroei goed zijn zoals licht en voedingsstoffen, dan kan deze truc met succes worden toegepast. In de lichtpauze wordt er weer extra CO2 opgebouwd zodat er na de inschakeling van licht weer voldoende CO2 beschikbaar is. Het CO2-gehalte wordt weer opgebouwd door:

• diffusie via de lucht
• de afbraakactiviteiten van bakteriën, waardoor CO2 vrijkomt
• vissen die CO2 uitademenen
• het metabolisme van de plant (zie artikel 1)

Willen we deze truc toepassen dan is het wel zaak om enkele regels in acht te nemen:

4 uur licht - 4 uur pauze - 5 uur licht (totaal 9 uur licht)

een klein beetje licht moet er zijn om de assimilatie niet helemaal stop te zetten

overige omstandigheden zoals andere voedingsstoffen moeten in orde zijn

Met de verlichtingspauze lassen we dus een herstelperiode in. Deze periode moet lang genoeg zijn zodat weer voldoende CO2 in het water wordt opgebouwd. We kunnen dit natuurlijk ook vermijden door extra CO2 toe te voegen, zodat we de pauze niet nodig hebben.

Een klein beetje licht is noodzakelijk om de planten in de "photosynthese-fase" te laten blijven. Komplete verduistering is niet goed. Inschijnend daglicht of een klein lampje is al voldoende.